ស្រាវជ្រាវ

នៅថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាមនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា  ចុះចែកសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» កំណត់ហេតុរបស់សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ បោះពុម្ពដោយព្រះរាជបណ្ណាល័យហ្លួងម៉ែ ចំនួន២៤០ក្បាលដល់សិស្សានុសិស្សដែលកំពុងសិក្សាថ្នាក់១២នៃវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន

នៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម ដឹកនាំដោយលោក ស៊ាង ចិន្ដា, ទូច វណ្ណេត, សាំង ចាន់ធូ និង លី ដេវីត បានចុះចែកសៀវភៅ

សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» កំណត់ហេតុរបស់សម្តេច ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ បានជំរុញលើកទឹកចិត្តសិស្សឲ្យមានការពិភាក្សាដេញដោលស៊ីជម្រៅពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម។ ការពិភាក្សានេះ បានកើតឡើងនៅក្នុងវេទិកា អំណានសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» របស់សិស្សានុសិស្សនៃវិទ្យាល័យ ហ៊ុន

ជុំ ផល អង្គុយរង់ចាំការចុះឈ្មោះនិងពិនិត្យសុខភាពនៅឯវត្តអន្លង់វែង ដែលរៀបចំដោយមជ្ឈ​មណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង ដោយ​ទឹកមុខញញឹមស្រស់ស្រាយ។  ខ្ញុំក៏បានដើរចូលទៅអង្គុយជិតគាត់​ហើយសាកសួរសុខទុក្ខ និងរឿងរ៉ាវជីវិតខ្លះៗរបស់គាត់កាលពីសម័យខ្មែរក្រហម។ នៅពេលសួរថា តើគាត់ចងចាំអ្វីជាងគេកាលពីជំនាន់ខ្មែរក្រហម។ គាត់ឆ្លើយតបដោយសម្តីស្រទន់ប៉ុន្តែច្បាស់ៗថា «កាលណោះ​គេឲ្យយើងធ្វើការងារធ្ងន់ ដូចជា រែកដី ជីប្រឡាយ គ្មានពេលសម្រាក និងគ្មានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់។ ខ្ញុំធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយសារតែការងារធ្ងន់បែបនេះ»។ ជុំ ផល គឺជាស្រ្តីម្នាក់ក្នុងចំណោមស្រ្តីជាច្រើនទៀត ដែលបានរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហ​ម​ហើយដែលត្រូវបានសម្ភាសន៍ដោយអ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០២១។ គាត់ត្រូវបានមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែងអញ្ជើញឲ្យមកពិនិត្យសុខភាព ជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមចំនួន៩៩នាក់ទៀត នាថ្ងៃទី៦និង៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។ គាត់បានធ្វើដំណើរចេញពីភូមិរបស់គាត់ជាមួយអ្នកជិតខាងម្នាក់ដែលមានវ័យចាស់ជាងគាត់៥ឆ្នាំ ហើយជាយុទ្ធនារីកាន់កាំភ្លើងធំជំនាន់ខ្មែរក្រហម។​ បច្ចុប្បន្ន ជុំ ផល មានអាយុ៦៦ឆ្នាំ រស់នៅភូមិបឹង ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមាន ជ័យ។ គាត់មានស្រុកកំណើតនៅភូមិព្រៃជួរ ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ គាត់បានបែកពីឳពុក ម្តាយតាំងពីអាយុ១២ឆ្នាំ ហើយត្រូវបានចាត់ចូលកងចល័តនារី១០៨ និងបញ្ជូនទៅស្រុកកោះអណ្តែត ខេត្តតាកែវ​ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ យ៉ា រ៉ាន់។ គាត់មិនចង់បែកពីម្តាយទេ ហើយគាត់បានរត់ទៅរកម្តាយ ប៉ុន្តែត្រូវបានបំបែកចេញពីម្តាយមកវិញជាច្រើនលើកច្រើនសារ។ គាត់និយាយថា «កាលណោះខ្ញុំរត់ចូលទៅជួបម៉ែ ​ប៉ុន្តែត្រូវបានគេទាញចេញមកវិញ។ គេមិនឲ្យយើងនៅជាមួយគ្នាទេ។ គេឲ្យយើងចូលតស៊ូ»។ ម៉ែខ្ញុំតាមមករកខ្ញុំដែរ ប៉ុន្តែយើងមិនដែលបានជួបគ្នាទេកាលណោះ។ នៅពេលសួរថា គាត់នឹកម្តាយដែរឬទេ? គាត់ឆ្លើយដោយទឹកភ្នែករលីងរលោងថា »នឹកម៉ែ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើយ៉ាងម៉េច។ បើគេមិនឲ្យយើងជួបគ្នា»។ បន្ទាប់ពីធ្វើការនៅស្រុកកោះអណ្តែតមួយរយៈពេលខ្លី គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនតាមរថភ្លើងមកភ្នំពេញ។​នៅពេលមកដល់ភ្នំពេញបានរយៈពេលមួយសប្តាហ៍ គាត់ក៏ត្រូវបញ្ជូនទៅស្រុកថ្មពួក ​ខេត្តបន្ទាយមានជ័យហើយទៅធ្វើការនៅការដ្ឋានត្រពាំងថ្ម។ នៅពេលរំឭកអំពីអាងត្រពាំងថ្ម ផល នឹកឃើញឈ្មោះ អ៊ឹម ចែម​ ភ្លាម។ គាត់និយាយថា អ៊ឹម ចែម មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ ហើយគាត់ទាំងពីរនាក់បានស្គាល់គ្នាតាំងពីមុនចេញដំណើរទៅស្រុកថ្មពួក។ ប៉ុន្តែគាត់នៅក្នុងក្រុមផ្សេងគ្នា។ ផល ហៅគាត់ថា មីងចែម។ «ខ្ញុំនៅកងចល័ត ចំណែកគាត់កាន់ខាងប្រជាជននៅស្រុកព្រះនេត្រព្រះ»។ នៅពេលសួរថា ហេតុអ្វីបានជា អ៊ឹម ចែម មានតួនាទីជាគណៈតំបន់? ផល​ ឆ្លើយថា «ប្រហែលគាត់មានស្នាដៃ ពូកែនយោបាយទេដឹង ទើបថ្នាក់លើឲ្យគាត់កាន់គណៈតំបន់បែបនេះ»។ នៅពេលសាកសួរអំពីការងារ និងការហូបចុកនៅកងចល័ត គាត់ឆ្លើយថា «គេឲ្យយើងទៅរែកដី លើកទំនប់ទប់ទឹកសម្រាប់ធ្វើស្រែប្រាំង។ យើងត្រូវភ្ញាក់តាំងពីម៉ោង៣ទៀបភ្លឺ រួចស្លៀកពាក់ ជួបជុំគ្នា និងហាត់ប្រាណ​

នៅវេលាម៉ោង១០ព្រឹក ថ្ងៃសុក្រទី១៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម សាខាខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានចែកសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» កំណត់ហេតុព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ជូនដល់ សាស្ត្រាចារ្យ

អ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជា ឬ ហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា CamboCorps ​ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមជ្ឈ​មណ្ឌល​​ឯកសារកម្ពុជា (DC-CAM) សំដៅទៅដល់ក្រុមនិស្សិតកម្ពុជា ដែលមានគោលបំណងក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងដល់អ្នករស់រានជីវិតពី​របបខ្មែរក្រហម។​ មជ្ឈ​មណ្ឌល​ឯកសារកម្ពុជា បាន​ប្រើគំនិត និងការរចនា AmeriCorps នៅក្នុងការបង្កើត “CamboCorps”។ បេសកកម្មរបស់