អណ្តាតភ្លើងឆាបឆេះយ៉ាងស្ងប់ស្ងាត់ ដែលបន្សល់ជាគ្រោះថ្នាក់យូរអង្វែង៖ ការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន, មនុស្សជាតិ និងភាពខ្ទេចខ្ទាំដែលមិនអាចស្រោចស្រង់បាន បង្កឡើងដោយសង្គ្រាម។
ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាម សញ្វវុធខ្លះសម្លាប់មនុស្សដោយចំហ ប៉ុន្តែខ្លះទៀតសម្លាប់មនុស្សដោយស្ងប់ស្ងាត់ ដូចជាសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ដែលបន្សល់ផលប៉ះពាល់យូរអង្វែង និងការបំផ្លិចបំផ្លាញសន្សឹមៗ។ យោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោកសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» គឺជាសារធាតុគីមីដែលឆេះឡើងនៅពេលប៉ះជាមួយខ្យល់ ហើយបង្កើតជាកម្ដៅយ៉ាងខ្លាំង និងផ្សែងពុលយ៉ាងក្រាស់។ ផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» អាចបណ្តាលឲ្យមានការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ, ការបំផ្លិចបំផ្លាញលើប្រព័ន្ធដង្ហើម ព្រមទាំងការបំពុលដីនិងទឹក ដែលបង្កជាហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពមនុស្ស និងបរិស្ថាន។
ការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីនេះនាពេលថ្មីៗក្នុងអំឡុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានបង្កគ្រោះថ្នាក់មិនត្រឹមតែទៅលើមនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបានបំផ្លាញដល់គុណភាពដែនដី ដែលរួមមាន៖ ព្រៃឈើ, ស្ទឹង ផ្ទៃដី និងជីវចម្រុះទាំងអស់ ដែលលូតលាស់នៅក្នុងទីតាំងទទួលរងផលប៉ះពាល់។ ឯកឧត្តម ហេង រតនា អគ្គនាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ស៊ីម៉ាក់ គឺជាបុគ្គលដំបូងបង្អស់ ដែលបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភ បន្ទាប់ពីគ្រាប់កាំភ្លើងធំទំហំ ១៥៥ មីលីម៉ែត្រ ដែលមានផ្ទុកសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាភស្តុតាងជាក់ស្តែងបញ្ជាក់ថា សារធាតុគីមីនេះបានធ្លាក់មកលើដែនអធិបតេយ្យកម្ពុជា។
បន្ទាប់ពីការរាយការណ៍នេះ កងយោធពលភូមិន្ទថៃ បានទទួលស្គាល់ថាខ្លួនពិតជាបានប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ក្នុងអំឡុងពេលប៉ះទង្គិចគ្នាតាមព្រំដែនកាលពីខែកក្កដា ពិតប្រាកដមែន ដោយបានអះអាងថា សារធាតុគីមីនេះត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការបំភ្លឺ និងរបាំងផ្សែងប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនមែនប្រើប្រាស់ជាអាវុធនោះទេ។ ទោះជាមានចេតនាបែបណាក៏ដោយ ក៏ផលប៉ះពាល់បង្កឡើងដោយអាវុធនេះបានសាយភាយរួចទៅហើយ ដោយប្រជាជន និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់កម្ពុជា កំពុងប្រឈមនឹងផលវិបាកក្រោយមានការប្រើប្រាស់អាវុធមួយប្រភេទ ដែលបន្តបង្កគ្រោះថ្នាក់រយៈពេលយូរ ក្រោយពីធ្លាក់មកដល់ដី។
ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់កម្ពុជាដែលហិនហោចយ៉ាងស្ងប់ស្ងាត់
តំបន់ព្រំដែនកម្ពុជាមានព្រៃឈើក្រាស់ៗ ជីវិតសត្វព្រៃចម្រុះ និងប្រភពទឹកដ៏សំខាន់ ដែលបានចិញ្ចឹមសហគមន៍ ស្រោចស្រពដីស្រែ និងទ្រទ្រង់ដល់ជីវៈចម្រុះទាំងឡាយ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បន្ទាប់ពីការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» នៅក្នុងតំបន់នេះ ផលវិបាកដ៏គ្រោះថ្នាក់ដែលមិនអាចស្រោចស្រង់បាន បានកើតមានលើតំបន់នេះ។
បន្ទាប់ពីវត្តមានរបស់សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ព្រៃឈើរបស់កម្ពុជា បានទទួលរងការឆាបឆេះដើមឈើ និងគម្ពោតព្រៃ បង្កជាភ្លើងឆេះព្រៃយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅ ដែលបំផ្លាញដើមឈើដែលមានអាយុកាលរាប់ទសវត្សរ៍ ក្នុងអំឡុងពេលត្រឹមតែប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ ទោះបីជាភ្លើងមិនបានរាលដាលក៏ដោយ សំណល់ពីសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» អាចជ្រាបចូលទៅក្នុងដី, រំខានដល់ប្រព័ន្ធឫសឈើ ផ្លាស់ប្តូរគុណភាពដី និងធ្វើឲ្យដីដែលធ្លាប់មានជីជាតិក្លាយទៅជាខ្សោះជីជាតិ។
ស្ទឹង និងទន្លេនៅក្បែរព្រំដែន ប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់នៃការបំពុល។ នៅពេលដែលសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ហូរចូលទៅក្នុងទឹក សារធាតុគីមីនេះ បានបញ្ចេញសមាសធាតុពុលដែលអាចសម្លាប់ជីវៈចម្រុះក្រោមទឹក ដែលរួមមានត្រី សត្វនិងរុក្ខជាតិក្នុងទឹកជាដើម។ យូរៗទៅ ការបំពុលនេះអាចជំរុញឲ្យមានការផុតពូជនៃប្រភេទសត្វដែលងាយរងគ្រោះ និងការរេចរឹលគុណភាពទឹក ដែលគំរាមកំហែងដល់សុខភាពនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីក្នុងទឹកទាំងមូល។ អ្វីដែលបំពុលទឹករបស់យើងនៅថ្ងៃនេះ អាចចូលទៅក្នុងរាងកាយមនុស្សយើងនៅថ្ងៃស្អែក ដែលបង្កជាហានិភ័យរយៈពេលវែងទាំងចំពោះសត្វព្រៃ និងសហគមន៍របស់មនុស្សជំនាន់ក្រោយថែមទៀតផង។
ក្នុងនាមជាបុគ្គលដែលស្រឡាញ់ធម្មជាតិយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ យើងខ្ញុំយល់ថារុក្ខជាតិ ដូចទៅនឹងមនុស្សដែរ គឺត្រូវការខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ ទឹកស្អាត សីតុណ្ហភាពនឹងនរ និងដីមានសុវត្ថិភាពដើម្បីលូតលាស់។ វត្តមាននៃសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» បានបំពុលដល់ធាតុទាំងអស់នេះ។ ខ្យល់ក្លាយជាខ្យល់មានសារធាតុពុល។ ដីត្រូវបានដុតកម្លោច ឬលែងមានសមតុល្យជីជាតិ។ ទឹកក្លាយជាមិនអាចផឹកបាន។
ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទាំងមូលនឹងត្រូវរំខាន ទោះបីជាគ្រាន់តែរងផលប៉ះពាល់តិចតួចពីសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ក៏ដោយ។ សត្វនៅលើដី មិនអាចគេចផុតពីផលប៉ះពាល់ដ៏សង្វេគនេះដែរ។ សត្វទាំងនោះអាចរលាកដល់ស្លាប់ ការពុល និងការបាត់បង់ទីជម្រកដោយសារភ្លើងឆេះ ឬការបំពុល ហើយវដ្ដអាហារទាំងមូលចាប់ផ្តើមពុកផុយ។ អ្វីដែលប្រព្រឹត្តជាយុទ្ធសាស្ត្រយោធាបណ្តោះអាសន្ន អាចបង្កឲ្យមានការខូចខាតដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរយៈពេលវែង។
ផលវិបាកចំពោះមនុស្ស និងអនាគត
ផលប៉ះពាល់ចំពោះមនុស្សបង្កឡើងដោយសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» គឺធ្ងន់ធ្ងរដែលមិនអាចប្រកែកបាន។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបញ្ជាក់ថា សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» អាចបណ្តាលឲ្យមានរលាកជាលិកាជ្រៅ ការខូចខាតប្រព័ន្ធដង្ហើម និងខូចខាតសរីរាង្គកាយរយៈពេលវែង តាមរយៈការប៉ះពាល់លើស្បែក ការដកដង្ហើមចូលឬការលេបនូវសារធាតុពុល។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រហែលជាបំផ្លិចបំផ្លាញជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺផលវិបាកនៅពេលអនាគត។
សារធាតុនេះ អាចឆាបឆេះឡើងវិញនៅពេលប៉ះនឹងខ្យល់ ដែលបង្កជាសារធាតុគ្រោះថ្នាក់បំផុតសម្រាប់ទាំងជនស៊ីវិល និងបុគ្គលិកពេទ្យ។ កុមារអាចលូតលាស់ ដោយមានសុខភាពទន់ខ្សោយ។ ក្រុមគ្រួសារដែលត្រូវបានបង្ខំឲ្យចាកចេញពីដីដែលមានសារធាតុពុល ប្រហែលជាមិនអាចវិលត្រឡប់មកវិញបានឡើយ។ របួសលើផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត អាចនឹងដិតដាមនៅជាប់បុគ្គលអស់មួយជីវិត។
ការកសាងភូមិដ្ឋានឡើងវិញ គឺមិនអាចទៅរួចទេ នៅពេលដែលខ្យល់និងដីមានជាតិពុល ឯទឹកបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ជាជាងជួយស្រោចស្រង់។ សំណល់សារធាតុគីមី អាចនៅតែមាននៅក្នុងដី និងទឹកអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដែលគំរាមកំហែងដល់វិស័យកសិកម្ម សន្តិសុខស្បៀង និងសុខភាពសាធារណៈ។ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី អាចនឹងត្រូវចំណាយពេលរាប់ទសវត្សរ៍ដើម្បីស្តារឡើងវិញ ឬមិនអាចស្តារឡើងវិញទាំងស្រុង។
យុទ្ធសាស្ត្រ និងភាពឃោរឃៅ – ជម្រើសសីលធម៌
ប្រាកដណាស់ នៅក្នុងសង្គ្រាម យុទ្ធសាស្ត្រពិតជាមានសារសំខាន់។ ការប្រើយុទ្ធវិធីនិងកលល្បិចដើម្បីយកឈ្នះក្នុងសមរភូមិ គឺជាឧបករណ៍សម្រាប់រួចរស់ជីវិត និងទទួលជ័យជម្នះ។ ប៉ុន្តែយុទ្ធវិធីសង្គ្រាម បង្កជាផលប៉ះពាល់មិនត្រឹមតែលើកងទ័ព ដូចជា ការដុតបំផ្លាញព្រៃឈើ, បំពុលទន្លេ និងធ្វើឲ្យដីស្រែចម្ការទៅជាវាលរហោស្ថាន យុទ្ធវិធីនេះ លែងជាយុទ្ធសាស្ត្រទៀតហើយ ប៉ុន្តែគឺជាទង្វើដ៏ព្រៃផ្សៃទៅវិញ។ អាវុធដូចជាសារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងតំបន់ដែលមានប្រជាជនរស់នៅកកកុញ ឬតំបន់ងាយរងគ្រោះ គឺជាកំហុសសីលធម៌។ អាវុធទាំងនេះ មិនត្រឹមតែវាយប្រហារទៅលើសត្រូវប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែថែមទាំងបំផ្លាញដល់អនាគតរបស់គេថែមទៀតផង។ ហេតុនេះ ការប្រើប្រាស់អាវុធដែលផ្ទុកសារធាតុពុលនេះ គឺមិនត្រឹមតែបំពារបំពានលើច្បាប់អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងផ្ទុយទៅនឹងបំណងរបស់ទេវតា ដែលប្រោសប្រទានផែនដីនេះមកដល់យើងគ្រប់គ្នា ក្នុងព្រះបំណងឲ្យយើងថែរក្សា ដោយមិនមែនយកឈ្នះយកចាញ់គ្នាបែបនោះទេ។
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន៖ អ្វីដែលយើងបំផ្លាញ នឹងបំផ្លាញយើងវិញ
ក្នុងសង្គ្រាម អ្វីដែលយើងបំផ្លាញនៅថ្ងៃនេះ នឹងកំណត់អនាគតរបស់យើងនៅថ្ងៃស្អែក។ តំបន់ព្រំដែន, ព្រៃឈើ, ទន្លេ និងធនធានដីរបស់កម្ពុជា មិនមែនជាការខូចខាតដោយចៃដន្យនោះទេ—ប៉ុន្តែការខូចខាតទាំងនោះ ជាលទ្ធផលកើតចេញការសម្រេចចិត្តដោយចេតនា។ សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» ដែលប្រទេសថៃបានប្រើប្រាស់ មិនថា «ស្របច្បាប់» ឬអត់ គឺមិនមែនជារឿងសំខាន់ឡើយ។ សំណួរដែលលេចឡើងនោះគឺថា៖ តើការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី «ផូស្វ័រពណ៌ស» នេះ ត្រឹមត្រូវឬទេ? ធម្មជាតិមិនមែន ត្រឹមតែជាផ្ទៃលម្អនោះទេ ធម្មជាតិគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃជីវិតមនុស្ស។ នៅពេលដែលធម្មជាតិត្រូវបានបំផ្លាញ ធម្មជាតិអាចនឹងមិនអាចស្តារឡើងវិញបានឡើយ។ សត្រូវអរូបីនេះ គឺមិនមែនត្រឹមតែជាផ្សែងនៅក្នុងខ្យល់នោះទេ ប៉ុន្តែវាជាការខូចខាតដ៏ស្ងៀមស្ងាត់ដែលបានបន្សល់ទុក ដោយការដុតបំផ្លាញបន្តិចម្ដងៗ លើអនាគតនៃទឹកដី និងប្រជាជនកម្ពុជា។
អត្ថបទ៖ អាង សុខហេង និងជ័យ វីរៈ បានបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកធុរកិច្ច និងជាសហស្ថាបនិក នៃសួនរុក្ខជាតិ «រុក្ខជាតិដើម្បីការសះស្បើយ និងការទូត»។ សុខហេង និងវីរៈ ក៏ជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជា នៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។
រូបថត ៖ បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
