«រដ្ឋាភិបាលថៃមិនបានប្តេជ្ញាចិត្តគោរពទៅតាមច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិឱ្យបានពេញលេញទេ»
– ការបំពារបំពានទៅលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ គឺជាកំហុសធ្ងន់ធ្ងរ ដែលទាមទារឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតយ៉ាងល្អិតល្អន់ស៊ីជម្រៅលើអង្គហេតុ និងការត្រួតពិនិត្យដោយយកចិត្តទុកដាក់លើភស្តុតាង នៅមុនពេលម្នីម្នាទាញចេញជាសេចក្តីសន្និដ្ឋាន ដែលតម្រូវឱ្យមានព័ត៌មានបន្ថែម។ ទោះបីជាការដែលមិនគួរម្នីម្នាទាញចេញជាសេចក្តីសន្និដ្ឋានគឺពិតជាចាំបាច់យ៉ាងណាក្តី ផ្អែកទៅលើការយល់ដឹងរបស់យើងនាបច្ចុប្បន្ននេះចំពោះស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែង វាមានហេតុផលជាក់លាក់នានាជាច្រើន ដែលញ៉ាំងឱ្យយើងជឿជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលថៃមិនបានប្តេជ្ញាចិត្តគោរពទៅតាមច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិឱ្យបានពេញលេញទេ។
– អនុសញ្ញាស្តីពីការមិនអនុវត្តតាមច្បាប់កំណត់ ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ (ដែលអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៦៨) បានចែងថា៖ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលរួមបញ្ចូលទាំងការបំពារបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើអនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ គឺមិនស្ថិតក្រោមលក្ខន្តិកៈកំណត់ជាក់លាក់នោះទេ។ ចំពោះការបំពារបំពានទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិផ្សេងទៀត ស្ថានការណ៍ជុំវិញការបំពារបំពាននោះ អាចនឹងរឹតតែពិបាកក្នុងការកំណត់ ហើយត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើកាលៈទេសៈនៃការបំពារបំពាន ច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធ និងយន្តការនៃការអនុវត្តដែលលេចឡើង។ យើងចាំបាច់ត្រូវចងចាំថា ការបំពារបំពានច្បាប់គឺត្រូវតែមានប្រតិកម្មឆ្លើយតប ហើយសំណងអាចដាក់ចេញបាន តាមរយៈមធ្យោបាយផ្សេងៗក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ទោះបីជាតុលាការតែងតែជាជម្រើសដំបូងក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌យ៉ាងណាក្តី។
– ការឈ្លានពានព្រំដែន ឬឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ដែលកើតមានរវាងប្រទេសថៃ និងប្រទេសកម្ពុជា ទំនងជាត្រូវបើកសវនាការនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ចំពោះសំណុំរឿងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ) ឬក៏អាចត្រូវបើកសវនាការនៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ(ចំពោះការទទួលខុសត្រូវកម្រិតបុគ្គល) ប្រសិនបើឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឬតាមរយៈការរបញ្ជូនសំណុំរឿងដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ(អង្គការសហប្រជាជាតិ)។
– ប្រទេសថៃមិនមែនជាសមាជិករបស់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិទេ ប៉ុន្តែប្រទេសកម្ពុជាគឺជាសមាជិកនៃតុលាការនេះ ហើយការវាយប្រហារមកលើរដ្ឋដែលជាសមាជិកនៃតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ អាចបង្កើតឱ្យមានយុត្តាធិការសម្រាប់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ក្រោមហេតុផលថាការវាយប្រហារនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មដែលកំណត់ដោយលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម(រួមមាន៖ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ឬការឈ្លានពាន)។ យុត្តាធិការរបស់តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ គឺអាស្រ័យលើថាតើ ឧក្រិដ្ឋកម្មបានកើតឡើងនៅក្នុងដែនដីនៃរដ្ឋដែលជាសមាជិក ឬជនដៃដល់ដែលគឺជាជនជាតិនៃរដ្ឋជាសមាជិក។
– ថ្វីត្បិតតែភស្ដុតាងមួយចំនួនអាចនឹងត្រូវបានបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ដោយតុលាការព្រោះតែលក្ខខណ្ឌនៃភស្ដុតាងយ៉ាងណាក្តី ប៉ុន្តែភស្តុតាងទាំងនោះគឺតែងតែត្រូវបានពិចារណាដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានជាក់ស្តែងនៃករណីនីមួយៗវិញ។
អត្ថបទ ៖ ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
ចំណងជើងរូបថត ៖ ឆាំង យុ (កើតនៅឆ្នាំ ១៩៦១) ថតជាមួយ អ៊ឹម ចែម នៅប្រាសាទព្រះវិហារ។ អ៊ឹម ចែម (កើតឆ្នាំ១៩៤៦) គឺជាអតីតលេខាស្រុកព្រះនេត្រព្រះ នៅតំបន់៥ (ភូមិភាគពាយ័ព្យ) ប្រទេសកម្ពុជា។ (ជី ទេរិទ្ធ/មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា)
