ខ្ញុំសូមផ្ញើលិខិតនេះជូនទៅកាន់និពន្ធនាយកនៃសារព័ត៌មានទាំងអស់ រួមទាំង ទស្សនាវដ្ដីការទូត ក្នុងគោលបំណងចែករំលែក អំពីការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំចំពោះច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។ ថ្វីត្បិតតែមានសេចក្តីព្រួយបារម្ភពីសាធារណជនក្នុងកម្រិតមួយពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងកត្តានយោបាយនៃច្បាប់នេះយ៉ាងណាក្តី ខ្ញុំសូមសម្តែងមតិយល់ឃើញផ្ទាល់ខ្លួនថា ច្បាប់នេះ គឺពិតជាចាំបាច់ណាស់សម្រាប់មនុស្សដែលកើតក្រោយសម័យខ្មែរក្រហម ក្នុងការរក្សាស្ថិរភាព និងសម្រេចបានការអភិវឌ្ឍន៍ឆ្ពោះទៅមុខបន្ថែមទៀត។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី ខណៈដែលច្បាប់នេះមានភាពចាំបាច់ ច្បាប់នេះគឺពុំទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ ក្នុងការសម្រេចបានជោគជ័យលើការងារ ដែលមានវិសាលភាពធំជាងនេះក្នុងការលើកកម្ពស់ការសះស្បើយ ការអប់រំ និងវឌ្ឍនភាពនាពេលអនាគតរបស់កម្ពុជា។
កម្ពុជាត្រូវការច្បាប់មួយទៀត ដែលចែងថា ការបង្រៀន និង/ឬ ការបណ្តុះបណ្ដាលអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរបបខ្មែរក្រហមជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់ ដើម្បីធានាថាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរយៈកាលដ៏សោកសង្រេងនេះ នឹងមិនត្រូវបានបំភ្លេចចោល។ ច្បាប់ដែលដាក់ពិរុទ្ធទៅលើជនណាដែលមិនទទួលស្គាល់ ឬមាក់ងាយឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម គឺពិតជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុងការទប់ស្កាត់ ការមិនទទួលស្គាល់ឬការមាក់ងាយចំពោះប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ក៏ប៉ុន្តែច្បាប់នេះអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានត្រឹមតែមួយផ្នែកប៉ុណ្ណោះ។ ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ពុំអាចដោះស្រាយដើមចមរុញច្រានឱ្យកើតមានរបបប្រល័យពូជសាសន៍គ្រប់ទម្រង់ទេ ដែលនោះគឺ «ការមិនអើពើ»។
ការមិនអើពើ គឺជាឫសគល់នៃភាពមិនខ្វាយខ្វល់, ភាពមិនអត់ឱន និងជាលទ្ធផលឈានទៅកាន់ភាពជ្រុលនិយមហិង្សា ហើយបើគ្មានការអប់រំ អតីតកាលរបស់កម្ពុជា ប្រាកដជាបន្តលងបន្លាចអនាគតរបស់ខ្លួន។ ការមិនអើពើ មិនអាច (និងមិនគួរ) ចាត់ចូលជាបទឧក្រិដ្ឋនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហានេះអាចដោះស្រាយបានតាមរយៈការអប់រំ។
មានហេតុផលស្របច្បាប់ជាច្រើន បង្ហាញថាវត្តមាននៃច្បាប់ដែលតម្រូវឱ្យមានការបង្រៀន និង/ឬ ការបណ្តុះបណ្ដាលអំពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបបខ្មែរក្រហម គឺមិនចាំបាច់ទេ ដោយហេតុផលចម្បងនោះគឺ ការអប់រំមិនគួរណាត្រូវការច្បាប់ដើម្បីអនុវត្តទេ។ ការលើកឡើងនេះមិនត្រឹមត្រូវឡើយ ដោយសារការពិតថា ប្រសិនបើការមិនទទួលស្គាល់ ឬការមាក់ងាយលើប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដោយចំហ ទាមទារឱ្យមានការចាត់វិធានការជាការអនុម័តច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ នោះការមិនអើពើ អាចបង្កជាផលវិបាកធំធេង និងគ្រោះថ្នាក់ជាងនេះទៅទៀត នៅក្នុងសង្គមទាំងមូល គឺគួរតែទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ដូចគ្នា ដោយអនុម័តចេញជាច្បាប់។
ការអនុម័តច្បាប់មួយ ដែលតម្រូវឱ្យការបង្រៀន និង/ឬ ការបណ្តុះបណ្តាលអំពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបបខ្មែរក្រហមគឺជាកត្តាចាំបាច់ ក្នុងការលើកតម្កើងកម្ពុជាឱ្យនៅលំដាប់ខ្ពស់ជាងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើន ឬខ្ពស់ជាងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ទៅទៀត នៅក្នុងការបង្កើតជាបទដ្ឋានផ្លូវការសម្រាប់ការអប់រំដើម្បីទប់ស្កាត់ឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅ។ ច្បាប់នេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជា ដាក់ចេញជាបទដ្ឋានមួយសម្រាប់ប្រទេសនានា ដែលទទួលរងការបំផ្លិចបំផ្លាញពីសង្គ្រាម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលមិនត្រឹមតែអាចស្តារប្រទេសរបស់ខ្លួនឡើងវិញតែប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែថែមទាំងដាក់ចេញជាសកម្មភាពរួមគ្នាក្នុងការទប់ស្កាត់ឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះនាពេលអនាគតថែមទៀតផង។ ខុសគ្នាពីច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម គឺមិនគួរមានមតិចម្រូងចម្រាស់ ឬទំនាក់ទំនងនឹងនយោបាយឡើយ ក្នុងការអនុម័តច្បាប់ស្តីពីការអប់រំនេះ។ ច្បាប់ស្តីពីការអប់រំនេះ នឹងជាឧទាហរណ៍មួយទៀតសបញ្ជាក់អំពីការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមធ្យ័តរបស់កម្ពុជា ក្នុងការមិនទទួលស្គាល់ការវិលត្រឡប់មកវិញនូវវត្តមានរបស់ខ្មែរក្រហម ឬរបបណាមួយ ដែលប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងរបបប្រល័យពូជសាសន៍នេះដាច់ខាត។
ខ្ញុំសូមចែករំលែកមតិយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំស្តីពីប្រធានបទនេះនៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈ ពីព្រោះខ្ញុំជឿជាក់ថា ប្រធានបទនេះពិតជាមានសារសំខាន់សម្រាប់សាធារណជន និងជាប្រធានបទមួយដែលសមស្របជាមួយនឹងអត្ថប្រយោជន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ខ្ញុំយល់ថាការអប់រំគឺជាសសរស្តម្ភដ៏សំខាន់មួយនៃកេរដំណែលរបស់កម្ពុជា និងអាជ្ញាធរកម្ពុជាគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ដែលមានឥស្សរជនតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ គឺ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានក្រុមឧត្តមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រ និងប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែចាត់វិធានការក្នុងពេលនេះ ដោយសារតែមូលហេតុពីរគឺ ទីមួយ) គឺគ្មានពេលវេលាណាសក្តិសមជាងខណៈពេលនេះទៀតទេសម្រាប់កម្ពុជា។ កម្ពុជាបានបោះជំហានមកយ៉ាងវែងឆ្ងាយក្នុងការកសាងសង្គមជាតិជាថ្មី, ស្តារឡើងវិញនូវសន្តិភាពនិងភាពចម្រុងចម្រើន និងបង្កើតជាឆន្ទៈថ្នាក់ជាតិក្នុងការតតាំងជាមួយនឹងអតីតកាលរបស់ខ្លួន តាមរយៈការអប់រំ។ យើងមិនគួរមើលរំលងឱកាសនេះសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងការពង្រឹងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការដឹកនាំពិភពលោកលើវិស័យអប់រំដើម្បីទប់ស្កាត់ឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅ។
ទីពីរ ច្បាប់នេះនឹងជាការវិនិយោគទៅលើអនាគតរបស់កម្ពុជា និងជាច្រកចេញនៃឱកាសក្នុងការធ្វើឱ្យការវិនិយោគនេះ ស្ថិតនៅមិនសាបសូន្យទៅតាមពេលវេលា។ ខ្ញុំមានជំនឿចិត្តយ៉ាងមុតមាំចំពោះយុវជននិងយុវនារីសព្វថ្ងៃ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយអាចនឹងកើតមាន ប្រសិនបើយើងសន្និដ្ឋានថាមនុស្សជំនាន់ក្រោយៗរបស់កម្ពុជា នឹងមានការយល់ដឹងអំពីសារសំខាន់នៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះដូចទៅនឹងអ្នករស់រានមានជីវិតពីររបបខ្មែរក្រហម និងថ្នាក់ដឹកនាំនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ស្ថិតក្នុងគម្លាតរយៈពេលដ៏ឆ្ងាយពីសម័យកាលដ៏ព្រឺព្រួចនេះ មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗរបស់កម្ពុជា អាចងាយនឹងមិនចាប់អារម្មណ៍យល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ស្មុគស្មាញនេះ ព្រមទាំងអាចនឹងមិនជឿថាព្រឹត្តការណ៍ដ៏សោកសង្រេងនេះ ធ្លាប់កើតមាននាពេលកន្លងមក។ សូម្បីតែសព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំបានជួបជាមួយយុវជន-យុវនារីមួយចំនួន ដែលបានចោទសួរថាតើប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ត្រូវបានបំផ្លើស ឬប្រតិដ្ឋឡើងឬយ៉ាងណា។ ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការមិនទទួលស្គាល់ឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម នឹងការពារអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម, មនុស្សជាទីស្រឡាញ់របស់អ្នកទាំងនេះ និងសង្គមជាតិសព្វថ្ងៃ ពីការរំខានផ្លូវចិត្តដែលបង្កឡើងដោយការមិនទទួលស្គាល់ ឬការមាក់ងាយចំពោះប្រវត្តិសាស្ត្រនេះក៏ប៉ុន្តែមានតែច្បាប់តម្រូវឱ្យមានការអបរំ និងការបណ្តុះបណ្តាលអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនេះទេ ដែលអាចទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់កំបាំងមុខ បង្កឡើងដោយការមិនអើពើ ដែលអាចកើតមាននាពេលអនាគត។
អត្ថបទ ៖ ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
រូបថត ៖ បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
