មានការយល់ច្រឡំជាច្រើនអំពីជម្លោះនាពេលថ្មីៗនេះរវាងប្រទេសថៃ និងប្រទេសកម្ពុជាដែលបានបង្កផល ប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសទាំងពីរ, តំបន់ និងពិភពលោក។ ជម្លោះនេះគឺមិនមែនជារឿងថ្មី, មិនសំខាន់ ឬជាបញ្ហាក្នុងតំបន់ឡើយ។ ប្រសិនបើជម្លោះនេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយឱ្យបានសមស្រប និងឆាប់រហ័សទេនោះ ផលប៉ះពាល់នៃជម្លោះនេះនឹងមានសក្តានុពលរីករាលដាលពេញតំបន់ និងពិភពលោក។
ក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើន ជម្លោះនេះតំណាងឱ្យដំណាក់កាលបន្តបន្ទាប់នៃមនោសញ្ចេតនាជាតិនិយមរបស់ប្រជាជនថៃ ដែលមានមកតាំងពីរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ ដើម្បីទាមទារយកដែនអធិបតេយ្យភាពដែលបានបាត់បង់ទៅលើប្រទេសកម្ពុជា និងដោយសារការគាបសង្កត់របស់អាណានិគមនិយមរបស់លោកខាងលិចដោយអយុត្តិធម៌។មនោសញ្ចេតនាជាតិនិយមរបស់ប្រជាជនថៃនេះមានឫសគល់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែល បានផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ។
អស់រយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍ ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តស្វាយស៊ីសុផុន ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ១៧៩៥ ខេត្តទាំងនេះបានធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសសៀម (ប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន)ដោយសារតែការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងនៃមេដឹកនាំកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផលនៃភាពទន់ខ្សោយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងជាថ្នូរនឹងការលើកព្រះអង្គម្ចាស់ខ្មែរមួយព្រះអង្គឱ្យឡើងសោយរាជ្យ ប្រទេសសៀម បានលេបយកខេត្តទាំងនេះរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
ក្រោមសម្ពាធពីប្រទេសបារាំង ដែលបានដាក់អាណានិគមការពាររបស់ខ្លួនមកលើប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ខេត្តទាំងនេះត្រូវបានប្រគល់មកឱ្យប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ១៩០៧ ហើយចន្លោះពីឆ្នាំ១៩០៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៤១ ប្រទេសបារាំង បានគ្រប់គ្រងខេត្តទាំងនេះជាផ្នែកនៃទឹកដីរបស់ប្រទេសកម្ពុជានៃសហភាពឥណ្ឌូចិនរបស់ប្រទេសបារាំង។ នេះគឺមិនមែនជាការចៃដន្យនោះទេ ហើយនៅឆ្នាំដដែលនោះប្រទេសកម្ពុជា បានទាមទារយកខេត្តភាគខាងជើង និងខាងលិច មកពីប្រទេសសៀមវិញ កម្ពុជាបានរងនូវការវាយប្រហារដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថា ជាអំពើចោរកម្មទទួលបានការឧបត្ថម្ភដោយប្រទេសថៃ នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង និងតំបន់អន្លង់វែង។ ការវាយប្រហារទាំងនេះ ដែលអាចត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា «សង្គ្រាមតំបន់ពណ៌ប្រផេះ»។ សកម្មភាពនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញពីការតស៊ូដ៏យូរអង្វែងរបស់ប្រទេសសៀម ឬប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីទាមទារយកមកវិញនូវទឹកដីដែលថៃអះអាងថា ជារបស់ខ្លួនដែលជាទឹកដីសម្បូរទៅដោយប្រាសាទសាសនាបុរាណ និងទីតាំងវប្បធម៌ជាច្រើន ដែលមានតាំងពីសម័យអាណាចក្រខ្មែរមកម្ល៉េះ។
នៅឆ្នាំ១៩៤១ បន្ទាប់ពីប្រទេសបារាំង ចាញ់សង្រ្គាមជាមួយប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ការការពារពីប្រទេសបារាំងហើយប្រទេសសៀមបានកាន់កាប់ ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តស្វាយស៊ីសុផុនខេត្តសៀមរាប ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្តកំពង់ធំ (រួមទាំងប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញ)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការត្រួតត្រារបស់ប្រទេសសៀមមកលើខេត្តទាំងនេះមានរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ ជាមួយនឹងជ័យជម្នះរបស់សម្ព័ន្ធមិត្តនៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៦ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្ខំឱ្យប្រទេសសៀមប្រគល់ឱ្យនូវខេត្តដែលបានបាត់បង់ទាំងនោះ កាលពីឆ្នាំ១៩៤១ មកឱ្យប្រទេសបារាំង និងប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ សន្ធិសញ្ញាស្ដីពីការប្រគល់ខេត្តទាំងនេះ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៦ នាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។
នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជា ទទួលបានឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣ ប្រទេសថៃនៅតែបន្តជំទាស់ទៅនឹងព្រំដែនរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា ដោយលើកហេតុផលថា ព្រំដែននោះត្រូវបានកំណត់ដោយអយុត្តិធម៌ក្រោមរបបអាណានិគមនិយម ជាពិសេសតំបន់នៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤ កងទ័ពរបស់ថៃ បានចូលមកកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលជំរុញឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបានដាក់បណ្តឹងស្តីពីសំណុំរឿងនេះទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ នៅឆ្នាំ១៩៦២ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបានសម្រេចសេចក្តីថា ករណីប្រាសាទព្រះវិហារនេះគឺស្ថិតនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពប្រទេសកម្ពុជា ហើយនៅឆ្នាំ២០១៣ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បានបញ្ជាក់សាជាថ្មីពីអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាលើប្រាសាទព្រះវិហារ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក មានការប៉ះទង្គិចគ្នាម្តងម្កាល បានកើតមានឡើងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៥ ទើបមានការប៉ះទង្គិចទ្រង់ទ្រាយធំបានផ្ទុះឡើង ដែលបណ្តាលឱ្យមានមនុស្សស្លាប់និងរបួស ការជម្លៀសជនស៊ីវិលយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់និងការគំរាមកំហែងសង្គ្រាមរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ចន្លោះពីខែឧសភា រហូតដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ មានការប្រយុទ្ធគ្នាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបានផ្ទុះឡើងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ។ អំពើហិង្សានេះ បានបង្ខំឱ្យប្រជាជនជាង ៣សែន នាក់ផ្លាស់ទីលំនៅ ហើយមានការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាស ការបាញ់ផ្លោងកាំភ្លើងធំ និងការចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកអំពីការរំលោភបំពានដោយភាគីទាំងពីរ។ តាមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ លោកដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រេចបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់មួយកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលត្រូវបានសម្របសម្រួលដោយប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) សំខាន់ជាងនេះទៅទៀតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន បានចូលរួមគាំទ្របទឈប់បាញ់នេះដែរ។
ជម្លោះនេះនៅតែបន្តយ៉ាងក្តៅគគុក បើទោះបីជាមានបទឈប់បាញ់យ៉ាងណាក៏ដោយ គឺមិនមែនជាជម្លោះដែលអាចបញ្ចប់បានដោយរដ្ឋាភិបាល និងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនោះទេ ប៉ុន្តែជម្លោះនេះកើតឡើងដោយសារតែភាគីទាំងពីរមានទស្សនៈស៊ីជម្រៅលើប្រវត្តិសាស្ត្រដែលផ្ទុយគ្នាខ្លាំង។
ទស្សនៈពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងពេលបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេសថៃក្នុងការត្រួតត្រាតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា អាចត្រូវបានពណ៌នាថា គឺជា «ការវាតទីនិយមដែលកែប្រែប្រវត្តិសាស្ត្រ»។ ពាក្យនេះគឺឆ្លុះបញ្ចាំងពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសថៃ ក្នុងការបកស្រាយព្រំដែនប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញ និងការពង្រីកការគ្រប់គ្រងដែនអធិប តេយ្យភាព ដោយផ្អែកលើការបកស្រាយបែបជាតិនិយម និងកែប្រែប្រវត្តិសាស្ត្រ ទៅលើផែនទី និងសន្ធិសញ្ញានានាកាលពីសម័យអាណានិគម។ «ការវាតទីនិយមដែលកែប្រែប្រវត្តិសាស្ត្រ» របស់ប្រទេសថៃនេះ គឺផ្នែកខ្លះត្រូវបានជំរុញដោយទស្សនៈដែលថាអាណានិគមនិយមលោកខាងលិច បានជ្រៀតជ្រែកទៅលើការពង្រីកជាតិដែល «ស្របច្បាប់» របស់ប្រទេសថៃ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការវាតទីនិយមដែលកែប្រែប្រវត្តិសាស្ត្រ វាក៏ត្រូវបានកំណត់ពីកង្វល់សន្តិសុខជាតិដែរ។
រដ្ឋាភិបាលថៃមើលឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា គឺជាការគំរាមកំហែងដែលអាចកើតចំពោះព្រំដែន និងសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន។ ថៃ លើកឡើងដោយបានចោទប្រកាន់មកលើកម្ពុជាក្នុងការសម្របសម្រួលបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន អំពើឆបោក និងការធ្វើចំណាកស្រុកខុសច្បាប់ ជាលេសដើម្បីរឹតបន្តឹងការត្រួតពិនិត្យព្រំដែននៅទូទាំងខេត្តជាប់ព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា និងបង្កើនការត្រួតពិនិត្យយោធាលើច្រកឆ្លងកាត់នានា។ ការចោទប្រកាន់ថ្មីៗ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅលើ លោក ចេន ហ្ស៊ី ជាស្ថាបនិក និងជាប្រធានក្រុមហ៊ុន ព្រីនស៍ ហូលឌីង គ្រុប ដែលជាសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មពហុជាតិមានមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា លើបទចោទប្រកាន់ជាច្រើនរួមទាំងប្រតិបត្តិការបង្ខាំង បង្ខំឱ្យធ្វើទាសករ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ករណីនេះជាករណីមួយ ដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែខិតខំប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមឧក្រិដ្ឋជនដែលប្រព្រឹត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ កង្វល់សន្តិសុខជាតិរបស់អាជ្ញាធរថៃ គ្រាន់តែជាបញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាជាច្រើនទៀត (អាចចាត់ទុកថាជាលេស) ដែលជាផ្នែកមួយបន្ថែមជួយដល់ការវាតទីទឹកដី និងវិសាលភាពឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន។
យោងតាមការស្ទង់មតិរបស់ក្រុមហ៊ុន អ៊ិប សូស កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ បានឱ្យដឹងថាប្រជាជនថៃចំនួន៨៦% បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែន ហើយជម្លោះប្រដាប់អាវុធបានក្លាយជាកង្វល់ចម្បងរបស់ជាតិ ដែលបានវ៉ាដាច់បញ្ហាអំពើពុករលួយ និងភាពក្រីក្រ។ ជម្លោះជាមួយប្រទេសកម្ពុជានេះ អាចបង្កឡើងជាកង្វល់សន្តិសុខជាតិដែលស្របច្បាប់ ប៉ុន្តែជម្លោះហាក់ដូចបន្តធ្វើឡើងជាមធ្យោបាយបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍សាធារណជនចេញពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុងផ្សេងទៀត និងបានបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើទស្សនៈជាតិនិយម និងសូម្បីតែទស្សនៈយោធានិយមអំពីទិសដៅរបស់ប្រទេសជាតិ។ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងពីបរទេស ប្រជាជនតែងតែមានទំនោរពីធម្មជាតិដោយងាករករដ្ឋាភិបាល និងយោធារបស់ខ្លួនដើម្បីការពារ ប៉ុន្តែប្រជាជនក៏ងាយនឹងត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបោកបញ្ឆោតឱ្យទទួលយករបៀបវារៈណាមួយដែលសមស្របនឹងទស្សនៈដែលថា «យើងតទល់នឹងពួកគេ» ដែរ។ ដូចដែលលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្នកណាក៏អាចបង្កសង្គ្រាមបានដែរ ប៉ុន្តែមានតែអ្នកក្លាហានបំផុតប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចបង្កើតសន្តិភាពបាន»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ការនាំមកនូវសន្តិភាពប្រហែលមិនមែនជាផលប្រយោជន៍ពិតប្រាកដរបស់យោធាថៃនោះទេ។ តាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រទេសថៃតែងជួបការលំបាកក្នុងការធានាការគ្រប់គ្រងលើយោធារបស់ខ្លួន។ យោងតាមប្រភពជាច្រើនបានឱ្យដឹងថាប្រទេសថៃមានរដ្ឋប្រហារយោធាដោយជោគជ័យយ៉ាងតិច ១៣ដង និងការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ២២ដង ចាប់តាំងពីការបញ្ចប់របបរាជាធិបតេយ្យផ្តាច់ការរបស់ខ្លួន នៅឆ្នាំ១៩៣២។ អ្នកជំនាញមួយចំនួនជឿថា ប្រទេសថៃបានធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់យោធាដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារក្លាយជារឿងធម្មតាដើម្បីកំណត់ឡើងវិញ ឬស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់នយោបាយ ហើយនេះគឺជាបញ្ហាធំមួយសម្រាប់ជម្លោះព្រំដែនជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ប្រហែលជាឧបករណ៍សំខាន់សម្រាប់យោធា ជាជាងជម្លោះដែលប្រទេសថៃស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី និងដោយស្មោះត្រង់។
ប៉ុន្តែ សន្តិភាព គឺជាជម្រើសតែមួយគត់សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ និងសម្រាប់តំបន់ទាំងមូល ពីព្រោះរាល់ភាពតានតឹងនៃកម្លាំងយោធា ប្រាកដជានឹងបង្កើតឱ្យមានតែអ្នកចាញ់នៅគ្រប់សមរភូមិ។ ដើម្បីឈានដល់គោលដៅនៃការធានាសន្តិភាពនេះ មានការយល់ខុសអំពីផលប៉ះពាល់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់តំបន់ និងពិភពលោក ប្រសិនបើជម្លោះនេះកាន់តែកើនឡើង ឬបន្តស្ថិតក្នុងទម្រង់បច្ចុប្បន្ន។ ជម្លោះនេះមានផលប៉ះពាល់ធំៗចំនួនបីសម្រាប់តំបន់៖ ទីមួយ គឺភាពតានតឹង ឬការបន្តនៃជម្លោះនេះ ប្រាកដជានឹងបង្កឱ្យមានការបាត់បង់សាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ាន។ ផ្ទះមួយដែលបានបំផ្លិចបំផ្លាញ គឺមិនយេីងអាចរស់នៅបានទេ ហើយជម្លោះនេះចៀសមិនផុតនឹងនាំឱ្យបន្ថយ ឬរារាំងយ៉ាងសំខាន់ទៅលើសេដ្ឋកិច្ច, ការអភិវឌ្ឍ និងនយោបាយរបស់អាស៊ាន។ ទីពីរ គឺជម្លោះនេះបានបង្កឱ្យមានការរំខានដល់សេដ្ឋកិច្ចឆ្លងព្រំដែនយ៉ាងច្រើនរួចទៅហើយ ហើយនៅពេលដែលជម្លោះនេះបន្ត វានឹងមានផលប៉ះពាល់ដែលមិនអាចវាស់ស្ទង់បានទៅលើការអភិវឌ្ឍ សេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែង រវាងប្រទេសទាំងពីរ និងតំបន់។ ទីបី គឺជម្លោះនេះបានបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើប្រជាជនដែលបានផ្លាស់ទីលំនៅ។ ពេលដែលជម្លោះនៅតែបន្ត ការរឹតបន្តឹងលើការធ្វើចំណាកស្រុកក៏នឹងបន្តដែរ ដែលអាចបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ជាបន្តបន្ទាប់ ទៅលើអន្តរទំនាក់ទំនងសង្គមសេដ្ឋកិច្ចនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលទាក់ទងគ្នាជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសណាមួយឬប្រទេសទាំងពីរ។ ខណៈដែលបញ្ហាទាំងអស់នេះមានសារសំខាន់បំផុតសម្រាប់តំបន់ ខ្ញុំចង់ផ្តោតលើផលប៉ះពាល់សម្រាប់កិច្ចការពិភពលោក។ ជម្លោះនេះមានផលប៉ះពាល់ធំៗចំនួនពីរសម្រាប់ពិភពលោក៖ ទីមួយ គឺការកើនឡើងនៃភាពប្រទាញប្រទង់គ្នារវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន និង ទីពីរ គឺការធ្លាក់ចុះកាន់តែខ្លាំងនៃច្បាប់អន្តរជាតិ។
បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជា មានការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងចំណងមិត្តភាពដែលមានភាពរឹងមាំផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងទំនាក់ទំនងកាន់តែមានភាពស្និទ្ធស្នាលជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រទេសថៃកំពុងបន្តទំនាក់ទំនងជាប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងបរិបទជាតិនិយមដែលកំពុងកើនឡើង ដែលទាមទារឱ្យមានសកម្មភាពយោធាដិតដល់ជាងមុន។ ទោះបីជានយោបាយការបរទេស និងទំនាក់ទំនងកន្លងមកមិនមែនជាការធានានូវយុទ្ធសាស្ត្រ និងភាពជាដៃគូនាពេលអនាគតក៏ដោយ នយោបាយការបរទេស និងទំនាក់ទំនងគឺមិនពិបាកអង្កេតនោះទេ ថាតើការបន្តជម្លោះនេះបង្កើនហានិភ័យនៃការពង្រីកការប្រកួតប្រជែងយុទ្ធសាស្ត្រដែលកំពុងបន្តរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិនដោយរបៀបណា។
លើសពីនេះទៅទៀត រាល់ការមិនគោរពចំពោះសាលដីការបស់តុលាការអន្តរជាតិណាមួយដូចជា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គឺធ្វើអោយឥទិ្ធពលច្បាប់អន្តរជាតិចុះខ្សោយ។ យន្តការទ្វេភាគីសម្រាប់ការប្រាស្រ័យទាក់ទង និងការដោះស្រាយវិវាទមានសារសំខាន់ ប៉ុន្តែយន្តការទ្វេភាគី មិនគួរប្តូរមកជំនួសទាំងស្រុងនូវសាលក្រមរបស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិ ដូចជាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនោះឡើយ។
នៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងថា កេរដំណែលដែលលោកមានមោទកភាពបំផុតគឺក្លាយជា «អ្នកបង្កើតសន្តិភាព និងអ្នកបង្រួបបង្រួម»។ យោងទៅលើតួនាទីជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការធានាសន្តិភាពនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងទូទាំងពិភពលោក ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២គឺដល់ពេលវេលាហើយសម្រាប់សន្តិភាពរវាងប្រទេសអាស៊ានទាំងពីរនេះ។
អត្ថបទ ៖ ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
រូបថត ៖ សេតវិមាន
