នៅរសៀលថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៥ បុគ្គលិកប្រចាំនៅផ្ទះសហគមន៍ក្ដុលលើ-សាលាគរុភណ្ឌស្ទៀងនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម បានទទួលស្វាគមន៍សិស្សានុសិស្សចំនួន១០នាក់ ក្នុងនោះមានយុវតី៨នាក់ មកពីវិទ្យាល័យ ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុនសែន ក្តុលផ្សារ។ គោលបំណងនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សិស្សានុសិស្ស គឺដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) ឬរបបខ្មែរក្រហម និងស្តាប់រឿងរ៉ាវរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមពីក្រុមការងារផ្ទះសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចស្ទៀង នៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្មផ្ទាល់។
ឆ្លើយតបនឹងការចង់ដឹងចង់ឮពីសិស្សានុសិស្ស វី ស៊ីថា គឺជាបុគ្គលិកប្រចាំនៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម បានលើកយករឿងរ៉ាវរបស់លោកតា មុំ វិបុល គឺជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមមកសង្ខេបជូនសិស្សានុសិស្សដូចខាងក្រោម៖
មុំ វិបុល ភេទប្រុស អាយុ៨៤ឆ្នាំ កើតនៅភូមិសាទុំ ឃុំជាំក្រវៀន ស្រុកមេមត់ ខេត្តកំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិក្រវៀនធំ ឃុំជាំក្រវៀន ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ មានឪពុកឈ្មោះ មុំ កែវ ស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ដោយសារអត់អាហារនៅស្រុកសណ្តាន់ ខេត្តកំពង់ធំ។ ម្តាយឈ្មោះ ទិត្យ ទុំ ស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៨២។ វិបុល មានបងប្អូនចំនួន១០នាក់(ស្រី៨នាក់) ហើយគាត់ជាកូនទី៤។ វិបុល មានប្រពន្ធឈ្មោះ ស្រី ឆក អាយុ៧៩ឆ្នាំ និងមានកូនចំនួន៣នាក់(ស្រី៣នាក់)។
រំឭកកាលពីកុមាររបស់វិបុល គឺធ្វើជាកូនសិស្សព្រះសង្ឃនៅវត្តជាំក្រវៀនតាំងពីអាយុ៥ឆ្នាំ។ នៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្រនិយម វិបុល អាយុ៥ឆ្នាំ បានចូលរៀនថ្នាក់ទី១២ចាស់។ កាលនោះពេលព្រឹក វិបុល ត្រូវ រៀនអក្សរខ្មែរ គណិតវិទ្យា និងភាសាបារាំង ប៉ុន្តែភាសាបារាំងមួយសប្តាហ៍រៀនចំនួនពីរដង។ នៅក្នុងមួយថ្ងៃរៀនពីផ្នែកភាសាខ្មែរនិងភាសាបាលី។ ចាប់ពីម៉ោង៧កន្លះ រៀនភាសាខ្មែរដល់ពេលល្ងាចចាប់ពីម៉ោង៦-៧ រៀនភាសាបាលី ធម៌ ជាមួយលោកគ្រូ ឆោង ប៉ឹម ជាព្រះសង្ឃគង់នៅជាំវត្តក្រវៀន។ រហូតដល់ វិបុល មានអាយុ៨ឆ្នាំ ចេះសូត្រធម៌បន្តិចបន្តួចក៏ចូលបួសនៅក្នុងសំណាក់ព្រះពុទ្ធសាសនាវត្តជាំក្រវៀន។
នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ភូមិក្រវៀនធំ ឃុំជាំក្រវៀន ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់។ ប្រជាជនក្នុងភូមិក្រវៀនធំ ធ្វើស្រែចម្ការប្រវាស់ដៃ។ បន្ទាប់ពីធ្វើការងារប្រវាស់ដៃបានចំនួន៥ខែ គឺខ្មែរក្រហមប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិ របស់របរសត្វគោ និងសត្វក្របីរួមទាំងរបស់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗដាក់រួម។
នៅឆ្នាំ១៩៧៦ វិបុល ត្រូវអង្គការចាត់តាំងឱ្យទទួលបន្ទុកជាប្រធានកងតូចភូមិក្រវៀនធំ បែងចែកការងារដូចជាក្រុមកុមារ ក្រុមយុវជន យុវនារី និងក្រុមមនុស្សចាស់(អ្នកមើលថែកុមារក្នុងភូមិ)។ វិបុល ត្រូវបានខ្មែរក្រហមជម្លៀស ចេញពីភូមិ ព្រោះខ្មែរក្រហមបានចោទប្រកាន់ថា «ជាប់និន្នាការពីសង្គមរបបសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរ» ម្យ៉ាងទៀត វិបុល ធ្លាប់បានបួសរៀននៅក្នុងវត្តនិងធ្វើជាប្រធានកងតូច។ ហេតុនេះខ្មែរក្រហមច្បាស់ជាមិនទុកឱ្យមានជីវិត។ វិបុល ខំលួចលាក់ពីប្រវត្តិរូប ក្រោយមកខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសឱយទៅធ្វើការនៅការដ្ឋានភូមិកំបាស់ ឃុំមេមង ស្រុកមេមត់។ បន្តមក វិបុល និងប្រជាជនប្រមាណជា៣០គ្រួសារ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាត់តាំងឱ្យទៅលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ វិបុល ត្រូវបានអង្គការតែងតាំងឱ្យធ្វើកងចល័តលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែនៅភូមិកបាស់ ឃុំមេមង រួចជាមួយសមាជិកចំនួន៣០នាក់ទៀត។ មុនពេលធ្វើការងារមានប្រជុំមួយស្តីពី«ប្រជុំជីវភាព» អង្គការមិនឱ្យនិយាយពាក្យហត់ហូបមិនគ្រប់គ្រាន់ គឺដឹងតែធ្វើការងារតាមអង្គការបញ្ជា។ បន្ទាប់មក គាត់ត្រូវបានទទួលផែនការណ៍បញ្ជាពីថ្នាក់លើលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ ក្នុងមនុស្សម្នាក់កំណត់ឱ្យលើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែឱ្យបាន១០ម៉ែត្រនៅក្នុងមួយថ្ងៃ។ បើសិនជាធ្វើមិនបានគឺអត់បានបាយហូប។ ថ្ងៃមួយមានប្រធានថ្នាក់ស្រុកមេមត់ចុះពិនិត្យប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ ដោយក្នុងក្រមាមានបង្វេចមួយធំល្មម បន្ទាប់ប្រធានថ្នាក់ស្រុកឱ្យទាយ «មើល!សមមិត្តទាំងអស់គ្នាអាចទាយបានទេថានៅក្នុងបង្វេចក្រមានេះមានអ្វី?» វិបុល បានឆ្លើយថាធ្វើម៉េចដឹងព្រោះមិត្តឯង ជាអ្នកខ្ចប់បង្វេចខ្លួនឯង។ វិបុល គ្រាន់តែនិយាយបែបនេះសមមិត្តប្រធានថ្នាក់ស្រុកខឹង តែមិនធ្វើអ្វី វិបុល ទេ ព្រោះគាត់ជាប្រធានកងនៅក្នុងក្រុម។ ក្រោយមកប្រធានថ្នាក់ស្រុកស្រាយបង្វេចក្រមាមានឃើញថ្នាំជក់ រួចចែកគ្នាម្នាក់ទទួលបានថ្នាំជក់ប៉ុនទំហំបាតដៃ។ វិបុល ទទួលបានថ្នាំជក់។ ដល់ម៉ោងឈប់ធ្វើការឡើងហូបបាយថ្ងៃត្រង់ វិបុល ក៏យកថ្នាំមកជក់ មួយសន្ទុះមានអារម្មណ៍មិនស្រួល វិលមុខ ឈឺក្បាល ហៀរទឹកមាត់ អាការៈពុលថ្នាំជក់។ ព្រោះតាំងពីចេញពីភូមិកំណើតមិនធ្លាប់មានថ្នាំជក់។ ដល់ម៉ោងលើប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែ មានអ្នក ខ្លះសល់ថ្នាំជក់នាំគ្នាជក់បន្តកំពុងកាប់ដីដួលផ្កាប់មុខទៅភក់ស្រែ។ វិបុល លើកប្រព័ន្ធភ្លឺស្រែនៅភូមិកំបាស់ ឃុំមេមង ស្រុកមេមត់ រហូតខ្មែរក្រហមដួលរលំ ទើបត្រឡប់ទៅភូមិកំណើតវិញបាន។
បន្ទាប់ពីស្តាប់សាច់រឿងរបស់ មុំ វិបុល ចប់ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់បានបង្ហាញនូវការអាណិតអាសូរដល់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមដែលទទួលរងនូវទុក្ខលំបាក និងបាត់បង់សាច់ញាតិជាទីស្រឡាញ់ ព្រមទាំងចង់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហមបន្ថែមទៀត។
អត្ថបទ ៖ ឈុំ រ៉ា បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម
រូបថត ៖ បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
