កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ដឹកនាំដោយ លោកស្រី សូ ហ្វារីណា នាយករងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា និងព្រះរាជបណ្ណាល័យហ្លួងម៉ែ និង បណ្ឌិត លី សុខឃាងនាយកមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិភាពអន្លង់វែង បាននាំសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ទៅចែកជូនដល់នាយទាហានយោធភូមិភាគទី៤ ចំនួន៥០នាក់។
ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី និត ណារ៉ុង ប្រធានក្រុមការងារប្រវត្តិសាស្រ្តយោធាយោ
ធាភូមិភាគទី៤ បានធ្វើការស្វាគមន៍ក្រុមការងារយ៉ាងកក់ក្តៅ។ បន្ទាប់មក លោកស្រី សូ ហ្វារីណា បានជម្រាបជូនដល់នាយទាហានអំពីសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ និងសារសំខាន់នៃការសិក្សាអំពីសៀវភៅកំណត់
ហេតុនេះ។
ជាព្រះរាជសំណេរផ្ទាល់របស់ ហ្លួង ម៉ែ ជាភាសាបារាំង សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះរៀបរាប់ពីព្រះរាជដំណើររបស់ហ្លួងម៉ែ និងព្រះនរោត្តមសីហនុ ព្រះបរមរតនកោដិ ចេញពីទីក្រុងប៉េកាំង មកប្រទេសកម្ពុជា ដោយឆ្លងកាត់ប្រទេសវៀតណាម និងឡាវ តាមផ្លូវលំហូរជីមិញ ការគង់នៅរបស់ព្រះអង្គរយៈពេល៣៩ថ្ងៃនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ និងដំណើរយាងត្រឡប់ទៅទីក្រុងប៉េកាំងវិញ។ ព្រះអង្គបានធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង និងតាមរថយន្ត ពីខេត្តស្ទឹងត្រែង ទៅខេត្តសៀមរាប និងបានជួបជាមួយមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមសំខាន់ៗ នៅក្នុងដំណើររបស់ព្រះអង្គ ដោយត្រូវគេចពីព្យុះភ្លៀង និងការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សត្រូវ។ សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ដែលបង្ហាញអំពីក្តីសង្ឃឹម និងការតស៊ូ គឺជាកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្រ្តដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន ហើយសរបញ្ជាក់ឲ្យឃើញច្បាស់ថា ព្រះអង្គគឺជាសាក្សីនៃការពិត និងប្រវត្តិសាស្រ្ត ហើយដែលជាឥស្សរជនដ៏សំខាន់ដែលនៅមានព្រះជន្មនៅឡើយ។
អ្វីដែលមិនអាចបំភ្លេចបានអំពីសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះគឺ ទោះបីជួបការលំបាកយ៉ាងណា រូបភាពទាំងឡាយរបស់ហ្លួងម៉ែដែលរំលេចឡើងនៅក្នុងសៀវភៅកំណត់ហេតុនេះ ធ្វើឲ្យអ្នកអានមានការជក់ចិត្តដោយសារព្រះភ័ក្រ្តដ៏ស្រស់ស្អាតរបស់ហ្លួងម៉ែ។
លោកស្រី សូ ហ្វារីណា បានជម្រាបជូនដល់នាយទាហានថា ដោយយល់ឃើញអំពីសារសំខាន់ដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបានដូច្នេះហើយ ទើបលោកនាយក ឆាំង យុ បានស្នើសុំរាជានុញ្ញាតពីហ្លួងម៉ែដើម្បីធ្វើការបកប្រែ និងផ្សព្វផ្សាយ។ រយៈពេល១២ឆ្នាំក្រោយមក ទើបទទួលបានការរាជានុញ្ញាតពីហ្លួងម៉ែ ក្នុងការបកប្រែសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ពីភាសាបារាំងមកជាភាសាអង់គ្លេស និងជាភាសាខ្មែរ បោះពុម្ព និងចែកជូនដល់ប្រជារាស្រ្តជាកូន ជាចៅ ចៅទួត របស់ព្រះអង្គ។
លោកស្រី សូ ហ្វារីណា សង្ឃឹមថា សៀវភៅ«សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះនឹងបម្រើឲ្យការស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តយោធា និងប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហម សម្រាប់ក្រុមការងារប្រវត្តិសាស្រ្តយោធានៅយោធភូមិភាគទី៤។
ជាចុងក្រោយលោកស្រី សូ ហ្វារីណា ថ្លែងអរព្រះគុណដល់ហ្លួងម៉ែ ដែលបានរាជានុញ្ញាតដល់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា និងព្រះរាជបណ្ណាល័យហ្លួងម៉ែ ដើម្បីធ្វើការបកប្រែ បោះពុម្ព និងចែកផ្សាយសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះដល់ប្រជាជនកម្ពុជា និងអន្តរជាតិឲ្យបានឈ្វេងយល់កាន់តែច្បាស់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហម។
លោកស្រីក៏បានថ្លែងអំណរគុណ និងជូនពរដល់នាយទាហានដែលបានចូលរួមទាំងអស់ឲ្យមានសុខភាពល្អ អាយុយឺនយូរ និងទទួលជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច។
បន្ទាប់មក ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី និត ណារ៉ុង ប្រធានក្រុមការងារប្រវត្តិសាស្រ្តយោធា យោធភូមិភាគទី៤ បានថ្លែងអំណរគុណដល់ក្រុមការងារ និងលោកនាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានិងព្រះរាជបណ្ណាល័យហ្លួងម៉ែ ដែលបាននាំយកសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ មកចែកជូននាយទាហាននៅយោធភូមិភាគទី៤។ លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី បានជម្រាបជូនថា សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះមានចំណុចសំខាន់ៗបីយ៉ាង៖
- ជាកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជាដុំពេជ្រដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន
- ជាប្រវត្តិសាស្រ្តពិត មិនច្នៃប្រឌិត ឬថែមថយ ដែលប្រកបដោយខ្លឹមសារប្រវត្តិសាស្រ្ត មានតឹកតាង មានសាក្សី ដែលនៅមានព្រះជន្មនៅឡើយ
- ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយប្រវត្តិសាស្រ្តយោធា ដែលក្រុមការងារកំពុងរៀបចំ
ទាក់ទងនឹងចំណុចខាងលើ លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី បានដកស្រង់ប្រសាសន៍របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលបានជំរុញឲ្យក្រុមការងារប្រវត្តិសាស្រ្តសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រវតិ្តសាស្រ្តតាំងពីឆ្នាំ១៩៧០ ដើម្បីឲ្យប្រវត្តិសាស្រ្តយោធាកាន់តែពេញលេញ។
លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី បានជំរុញឲ្យនាយទាហានអានសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» កំណត់ហេតុរបស់ ព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ នេះ និងព្យាយាមឈ្វេងយល់ និងថែរក្សានូវតឹកតាងប្រវត្តិសាស្រ្ត សម្រាប់មនុស្សជំនាន់នេះនិងជំនាន់ក្រោយ។
ជាចុងក្រោយ លោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី អរព្រះគុណដល់ហ្លួងម៉ែដែលបានលះបង់កម្លាំងកាយចិត្ត ដើម្បីកត់ត្រានូវហេតុការណ៍ទាំងឡាយដែលកើតឡើងនៅក្នុងព្រះរាជដំណើររបស់ព្រះអង្គ។
អត្ថបទ ៖ សុខ វណ្ណៈ បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
រូបថត ៖ 
ងួន សេងលី/មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
