នៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម បានរៀបចំកិច្ចពិភាក្សា និងស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥-១៩៧៩) និងជម្លោះតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដោយមានការចូលរួមពីសិស្សានុសិស្សចំនួន៤នាក់ មកពីវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ ខេត្តកំពង់ចាម។
ជាកិច្ចស្វាគមន៍លោក ទូច វណ្ណេត បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម បានណែនាំសិស្សានុសិស្សឱ្យទស្សនាផ្ទាំងពិព័រណ៍ចំនួន១០ផ្ទាំង នៅខាងមុខការិយាល័យ ដែលបង្ហាញពីប្រវត្តិនិងសកម្មភាពនានាទាក់ទងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់មកសិស្សានុសិស្ស ចូលទស្សនាបន្ទប់តម្កល់ឯកសារ និងបណ្ណាល័យរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម ដែលមានផ្ទុកឯកសារជាច្រើនទាក់ទងនិងប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
ជាកិច្ចបន្ទាប់នៃកិច្ចពិភាក្សាលោក ស៊ាង ចិន្តា នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម បានធ្វើការណែនាំខ្លួន រួមទាំងបុគ្គលិកប្រចាំការនៅការិយាល័យ។ ឆ្លៀតឱកាសនោះ លោកបានរៀបរាប់អំពីគោលបំណងនៃការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម និងសកម្មភាពការងារដែលត្រូវចុះអនុវត្តកន្លងមក និងទៅពេលអនាគតសម្រាប់បម្រើជូនដល់សិស្សានុសិស្ស ភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិក្នុងការស្វែងយល់បន្ថែមអំពីរឿងរ៉ាវដែលបានកើតឡើងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់បានស្វែងយល់អំពីមូលហេតុនៃការចូលកាន់កាប់អំណាចរបស់ខ្មែរក្រហម ការកាប់សម្លាប់ និងការធ្វើទារុណកម្មលើប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេស។ ក្រៅពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហម សិស្សានុសិស្សក៏បានចូលរួមកិច្ចពិភាក្សាបន្ថែម និងចែករំលែកគ្នាពីអ្វីដែលបានដឹង និងឮអំពីព្រឹត្តិការណ៍ប៉ះទង្គិចគ្នានៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ចន្លោះពីថ្ងៃទី២៤ដល់២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលធ្វើឱ្យមានការខូចខាតទ្រព្យ រងរបួសទាហាន ប្រជាជនស៊ីវិល និងបាត់បង់ជីវិតមនុស្ស ។
ក្រោយពីបានចូលរួមកម្មវិធីថ្ងៃនេះ សិស្សានុសិស្សបានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍ និងការយល់ឃើញរបស់ខ្លួនដូចខាងក្រោយ៖
លីម ច័ន្ទធាន មានអាយុ១៤ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី១០ នៃវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ បានរៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំ សប្បាយរីករាយណាស់ ពេលដែលបានចូលរួមទស្សនកិច្ច និងកិច្ចពិភាក្សានៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម ដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា។ ក្រោយពីការចូលរួមខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹងថ្មីៗដូចជា៖ ១) ស្គាល់នូវសមាជិកមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលកាន់អំណាចធំៗ ២) ដឹងអំពីសកម្មភាពជាច្រើននៅសម័យខ្មែរក្រហម ៣) ដឹងអំពីការផ្ទុះអាវុធ និងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដែលកើតឡើងនៅពេលថ្មីៗនេះ ៤) ដឹងពីសកម្មភាពដែលកម្ពុជានិងថៃឈ្លោះគ្នា។ ខ្ញុំយល់ថាជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ គឺប្រទេសថៃបាននិយាយក្លែងបន្លំប្រវត្តិសាស្រ្ដ និងចូលចិត្តឈ្លានពានទៅលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជានៅតាមតំបន់ផ្សេងៗ ហើយថៃបានវាយប្រហារលើកម្ពុជាមុន ចំណែកកម្ពុជាបានប្រើសិទ្ធិការពារខ្លួន»។
ជីម ចាន់កក្កដា មានអាយុ១៤ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី១០ នៅវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ រៀបរាប់ថា៖ « ខ្ញុំសប្បាយរីករាយពេលបានចូលរួមកិច្ចពិភាក្សា និងបានទទួលព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃក្នុងរយៈពេលដែលកងទ័ពសៀមចង់ធ្វើសង្គ្រាមជាមួយកងទ័ពខ្មែរ។ ចំពោះសង្គ្រាម កម្ពុជានិងថៃ គឺកងទ័ពថៃបានក្លែងបន្លំប្រវត្តិសាស្ត្រខ្លួន និងជាប្រទេសវង្វេងប្រវត្តិសាស្ត្រពិតប្រាកដ»។
ខុម បញ្ញា មានអាយុ១៥ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី១០ នៅវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ រៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំបានយល់ដឹងពីការតស៊ូរបស់ទាហានកម្ពុជា ការពារទឹកដីហ៊ានពលីជីវិតដើម្បីជាតិ។ ខ្ញុំដឹងពីការប្រយុទ្ធក្នុងសមរភូមិដោយថៃប្រើអាវុធទំនើបៗ ប្រើយន្តហោះ F-16 ទម្លាក់គ្រាប់បែកមកលើដែនដីកម្ពុជា ប្រើកាំភ្លើងធំបាញ់ ចម្ងាយឆ្ងាយ និងរាយមីនតាមព្រំដែនដើម្បីបំផ្ទុះសម្លាប់ទាហានកម្ពុជា។ ថៃគឺជាអ្នកដែលមកឈ្លានពានកម្ពុជាមុននៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនខេត្តកោះកុង ឧត្តរមានជ័យ បន្ទាយមានជ័យ បាត់ដំបង និងបានបាញ់កម្ទេចផ្ទះប្រជាជន និងបាញ់ផ្សែងពុលមកលើទាហានខ្មែរ»។
មាស វ៉ាន់ដា មានអាយុ១៥ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី១០ នៅវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ រៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំមិនធ្លាប់បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះពីមុនឡើយ។ នេះគឺជាកិច្ចពិភាក្សាដំបូងសម្រាប់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំទទួលបានព័ត៌មានពីជម្លោះរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃកន្លងមក។ ខ្ញុំគិតថាមុនជម្លោះខ្មែរនិងថៃ គឺប្រទេសថៃបានកុហកពិភពលោកថាខ្មែរបានលួចប្រាសាទតាមាន់។ នៅពេលទាហានសៀមដើរជាន់មីនខ្លួនឯងក៏បានចោទខ្មែរគឺជាអ្នកបង្កប់មីន ហើយថៃបានបាញ់ចូលប្រទេសឡាវច្រឡំ រួចធ្វើការចោទប្រកាន់មកលើខ្មែរទៀត»។
អត្ថបទ ៖ លី ដេវីត បុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម
រូបថត ៖ បណ្ណសារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
