ខណៈប្រជាជនកម្ពុជាប្រារព្ធការរំឭកអំពីថ្ងៃ ៧ មករា ទិវាជ័យជម្នះលើរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម យើងចាំបាច់ត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីសំណួរមួយចំនួន ដែលត្រូវជជែកវែកញែករហូតមកទល់ពេលសព្វថ្ងៃ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រធានបទនេះ។
ទោះបីជារបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម បានដួលរលំទៅអស់រយៈកាលប្រមាណជិតកន្លះសតវត្សរ៍ទៅហើយក្តី គ្មានសំណួរណាមួយដែលបានផ្តោតទៅលើផលប៉ះពាល់បង្កឡើងដោយរបបនេះ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ គ្មានក្រុមគ្រួសារ, សហគមន៍ ឬស្ថាប័នកម្ពុជាណាមួយ ដែលមិនទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីរបបនេះ ហើយបច្ចុប្បន្ន ផលពិបាកបង្កឡើងដោយរបបខ្មែរក្រហម អាចត្រូវបានកត់សម្គាល់យ៉ាងងាយនៅក្នុងវប្បធម៌និងនៅតាមស្ថាប័ននានា។ ប្រសិនបើផ្អែកទៅលើគោលគំនិតជាសកលណាមួយ ប្រាកដណាស់ នេះគឺជាផលប៉ះពាល់នៃឧក្រិដ្ឋកម្មឃោឃៅ ដែលមិនបានសាបរលាប ឬលុបចេញក្នុងរយៈកាលជាក់លាក់ណាមួយ។
មានមតិយល់ឃើញនានា ទាក់ទងទៅនឹងថ្ងៃ ៧ មករា ដែលជំរុញឲ្យមានការឆ្លុះបញ្ចាំងផ្សេងៗ ដូចជា ហេតុអ្វីបានជារបបខ្មែរក្រហមដួលរលំនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ តែមិនមែននៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៨, ឆ្នាំ១៩៧៧ ឬឆ្នាំ១៩៧៦? ហេតុអ្វីបានជារបបខ្មែរក្រហមអាចឡើងកាន់អំណាចលើប្រទេសកម្ពុជា? ហេតុអ្វីបានជាកងកម្លាំងខ្មែរក្រហមនៅតែរឹងត្អឹង ក្នុងការប្រឆាំងជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនកម្ពុជាអស់រយៈកាលជាងមួយទសវត្សរ៍បន្ទាប់ពីរបបនេះដួលរលំទៅ? សំណួរទាំងអស់នេះ តែងតែត្រូវបានចោទសួរ ទោះបីមិនមែនជាសាធារណៈ ក៏ធ្វើឡើងដោយស្ងៀមស្ងាត់ នៅក្នុងវេទិកាអប់រំសាធារណៈនានា ដែលរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តី គ្មានចម្លើយណាមួយ ដែលអាចឆ្លើយតបឲ្យបានសមស្របចំពោះសំណួរទាំងនេះឡើយ។
មនុស្សជាតិតែងតែត្រូវបែកបាក់នៅពេលមានវត្តមានអំពើហិង្សា, ឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅ និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលទាមទារឲ្យមានការឆ្លើយតបប្រកបដោយការប្តេជ្ញា។ ជាក់ស្តែង មកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន ឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅនៅតែត្រូវបានបន្តប្រព្រឹត្តឡើងនៅតាមបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ហើយជម្លោះនៅតែបន្តកើតមាននៅទូទាំងសកលលោក។ សំណួរដ៏ត្រឹមត្រូវបំផុតដែលយើងត្រូវចោទសួរ គឺមិនមែនថា «តើយើងគួរធ្វើសកម្មភាពឬអត់» និង «នៅពេលណានោះទេ» ក៏ប៉ុន្តែយើងគួរតែចោទសួរថា «ហេតុអ្វីបានជាយើងមិនប្រតិកម្ម» និង«គួរប្រតិកម្មយ៉ាងដូចម្តេច?»
ឆ្លើយតបចំពោះសំណួរថា «ហេតុអ្វីបានជាយើងមិនប្រតិកម្ម» មូលហេតុជាច្រើនត្រូវបានលើកឡើង ដែលរួមមាន ចាប់ពីចំណាយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច រហូតដល់ការគិតគូរពិចារណាអំពីមូលន័យផ្នែកនយោបាយ, ផ្នែកច្បាប់ និងផ្នែកយោធា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការចូលរួមណាមួយ ដែលអាចរុញច្រានឲ្យបុគ្គលដែលមានសន្តានចិត្តល្អ ត្រូវប្រឈមជាមួយនឹងហានិភ័យ និងការវាយប្រហារពីគោលគំនិតអន្តរជាតិស្តីពីដែនអធិបតេយ្យភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ជាដើម។ មូលហេតុទាំងនេះគឺសុទ្ធតែសមហេតុសមផល ក៏ប៉ុន្តែមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយ។ មូលហេតុទាំងនេះ មិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រពន្ធម្នាក់ ដែលប្តីរបស់ខ្លួនត្រូវបានឃាត់ខ្លួន និងទទួលរងទារុណកម្មទេ។ មូលហេតុទាំងនេះ មិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឪពុកម្នាក់ ដែលមើលឃើញកូនរបស់ខ្លួនត្រូវដាច់ពោះស្លាប់។ មូលហេតុទាំងនេះ ថែមទាំងមិនគ្រប់គ្រាន់ចំពោះម្តាយម្នាក់ ដែលកូនរបស់ខ្លួនត្រូវបានសម្លាប់។ ហើយមូលហេតុទាំងនេះ គឺមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់
កូនៗ ដែលបន្តសួរនាំរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន ថាតើហេតុអ្វីឪពុកម្តាយ និងជីដូនជីតារបស់ខ្លួន ត្រូវស្លាប់ដោយគ្មានមូលហេតុ។
ខណៈយើងឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីថ្ងៃ ៧ មករា យើងគួរធ្វើការឆ្លុះបញ្ចាំងមិនមែនត្រឹមតែទៅលើសំណួរនានា ដែលផ្តើមចេញពី «មានរឿងអ្វីកើតឡើង» «ដោយសារអ្វី» និង«អាចទៅជាយ៉ាងម៉េចវិញ» ប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែថែមទាំងត្រូវចោទសួរថា «ហេតុអ្វីបានជាយើងមិនប្រតិកម្ម» និង«គួរប្រតិកម្មយ៉ាងដូចម្តេច»។ កម្ពុជា អាចដឹកនាំពិភពលោកក្នុងការជជែកវែកញែកទៅលើប្រធានបទនេះ មិនមែនត្រឹមតែក្នុងនាមជាជនរងគ្រោះ និងអ្នករស់រានមានជីវិតពីឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកឈ្នះ។
អត្ថបទ ៖ ឆាំង យុ នាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា និងជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីវាលពិឃាដនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែក្រហម។
រូបថត ៖ ដេវីត ហក/មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
